Het stellen van vragen als antwoord

In mijn vorige gedachtespinsel schreef ik over een vraag waar ik langere tijd mee rond loop. Op zo’n vraag probeer ik dan voor mijzelf een antwoord te vinden. Maar eigenlijk is dat niet nodig. Het proces om een antwoord te zoeken, is belangrijker dan het antwoord zelf. En daarbij staat het stellen van een vraag voorop.

Hoe vind je het hier op deze aarde?

Ik denk dat Joris een jaar of 6 was. Hij was jarig en door het dolle heen. De zon scheen volop en al stuiterend was druk met al zijn cadeaus. “Hoe vind je het hier op deze wereld?” vroeg ik hem. Het was natuurlijk wel een beetje een gemene vraag omdat Joris in een gelukkige stemming was. Maar goed, hij gaf een kort en duidelijk antwoord: “Ik vind het hier op deze aarde best wel leuk…!” Stilletjes moest ik natuurlijk meteen lachen. Alsof er nog andere werelden zijn die misschien nog leuker zijn. Alsof je iets te kiezen hebt, dacht ik bij mij zelf. De vraag “Hoe vind je het hier op deze wereld?” stel ik ook als er gasten komen die mijn Inspiratiemuseum komen bezoeken. Een misschien wat confronterende vraag gezien de minder leuke dingen die er op dit moment gebeuren. “En … euh, nu je hier toch bent …, weet je eigenlijk wat je hier komt doen?” Zeker voor kinderen is dat een lastige vraag. “Euh… ik ben hier net een paar jaar. Dat moet je aan mijn ouders vragen, die zijn hier al wat langer.” Zo ontstaat er als snel een heel interessant gesprek tussen grootouders, ouders en kinderen.

Wat kom je hier doen?

Het gekke is eigenlijk dat we het over dit soort vragen eigenlijk nooit hebben. Althans de mensen die ik in mijn Inspiratiemuseum ontmoet zijn hier niet mee bezig. Vaak weten bezoekers niet waarom ze op deze aarde zijn en wat ze hier komen doen. Vreemd vind je niet? Zo’n vraag zou toch eigenlijk heel logisch zijn. Je groeit op, je gaat naar school en op een gegeven moment wordt er van je verwacht dat je serieus met onze maatschappij gaat mee doen. En ook tijdens de tijd dat je op school zit komt deze vraag niet of nauwelijks aan de orde, terwijl er steeds meer omgevingsbewust ontstaat. Natuurlijk vragen we al vroeg aan een kind, wat hij later wil worden. Brandweerman, verpleegster… je kent al die antwoorden wel. Maar wat zouden de antwoorden zijn op de vraag: “Welke bijdrage wil jij leveren aan deze aarde? En wat ga je dan doen? Of in welke staat zou ik deze aarde willen verlaten? Dus zo gek was het antwoord van Joris toch weer niet. Ik geef toe dat het pittige vragen zijn, maar het gaat niet om antwoorden, het gaat om de reis. De zoektocht. De expeditie, de experimenten, het verdwalen. Dat soort dingen. Het proces van denken aan zetten, daar gaat het mij om.

Zoeken naar de juiste vraag

We leren ons zelf om te overleven in een maatschappelijk systeem. Het doen van een studie om hoger op de maatschappelijke ladder te komen, het hebben van huis, een gezin, kinderen, een beroep. Etc… etc… En hoe succesvoller je daarin bent, hoe beter je hebt. En door we alsmaar welvarende zijn, hebben we het ook beter. Dat zal ik niet ontkennen. We genieten van de luxe die we om ons heen hebben verzameld. We staan op de 7^e plaats van de meest rijke, gezondste en gelukkigste landen van de wereld. In oktober 2021 kwam het Global Welth Report uit van de Duitse verzekeraar Allianz. Dit rapport vertelt dat de Nederlanders op de 4^e plek staan van de rijkste landen ter wereld. En toch … en toch… Het schuurt. Het schuurt aan alle kanten. Zo groeit de kloof tussen arm en rijk in een rap tempo. Groeit het aantal daklozen en leven er in Nederland steeds meer mensen onder de armoede grens.
Kortom, welke vraag moeten we ons stellen om veranderingen in ons maatschappelijke systeem te bereiken? Het zoeken naar die vraag is nog een hele opgave.

Wie zijn mijn helpers?

Afgelopen week sprak ik Annemiek Oost. Waarom wisten we beide niet, maar er was iets om elkaar een keer te spreken. Nieuwsgierig naar elkaar en wat wij zoal met ons leven deden. Annemieke is actief op het gebied van pelgrimeren. Zij heeft haar eigen bedrijf ‘Daily Pilgrim’. Als snel kwamen we erachter dat er klik was rondom het thema ‘Als je niet durft te verdwalen, vind je nooit een nieuwe route.’ Deze regel staat in grote letters op mijn Inspiratiemuseum. Je wordt als kind met het sprookje van Roodkapje, gewaarschuwd dat je niet moet verdwalen in het grote bos. “Op de paden blijven!” roepen we nog vaak achteraan. Soms word je door je directe omgeving behoeden je om te gaan verdwalen en hopen ze dat je gewoon gaat doen wat iedereen doet. Keurig op het gebaande pad blijven. Verdwalen is dus best wel een uitdaging. Je wilt immers weten waar een pad naar toe gaat om alle risico’s uit te sluiten. Je weet niet waar je naar toe gaat, wie je tegenkomt, waar je eindigt en wat je ondertussen allemaal meemaakt. Dat je niet de verkeerde weg in gaat en weer terug moet. Verdwalen helpt je om vragen te stellen. Aan je zelf en aan anderen. Niet om antwoorden te vinden, maar om op reis te gaan.