Overzicht spinsels
''Om ergens te komen, moet je eerst besluiten niet te blijven waar je nu bent''
8 januari 2024
''Als je durft te verdwalen, vind je een nieuwe route''
22 juni 2023
''Ben je al op reis?''
25 juni 2022
''Om ergens te komen, moet je eerst besluiten niet te blijven waar je nu bent''
Zo af en toe wandel ik naar het dorp om een boodschapje te doen. En als het een beetje druk is kom je van allerlei mensen tegen, die je kent. Een praatje is dan al gauw gemaakt en voordat je weet ben je bijna de hele ochtend van huis. Zo kwam ik laatst de pastoor tegen. Niet dat ik van de kerk ben, maar ik onderhoud wel een goed contact. Zo waren we even samen aan het buurten en kwamen opeens op allerlei maatschappelijke ontwikkelingen: “Natuurlijk zie ik ook dat de terugloop van het kerkbezoek zo zijn impact heeft op de saamhorigheid in onze dorpen. Kijk, vroeger zag ik de mensen bijna wekelijks. We brachten iedereen bij elkaar en iedereen luisterde naar je verhalen. En dan dat samen zingen, prachtig! Het brengt mensen letterlijk dichterbij elkaar. En nu is dat anders.” verzuchte hij. “Als samenleving is er een extra inspanning nodig. Er mag wel weer iets nieuws gebeuren wat iedereen op de been brengt om naar elkaar te luisteren. Het is nu te versnipperd. Maar hoe en wat dan?” Daar bleef ons gesprek een beetje hangen. Ik kreeg er een beetje jeuk van.
Verder onderweg naar de visboer kwam ik Maik tegen. Een jonge knul die zomer en winter een muts draagt. Een echte gamer, vaak tot diep in de nacht. Hij heeft Game vrienden ‘all over the world’, maar komt nauwelijks buiten. Hij ziet altijd een beetje bleek maar wel altijd vriendelijk. Ik vroeg hoe het met hem ging. “Mhaw, gaat wel.” Zijn antwoorden waren altijd kortaf om maar een goed inhoudelijk gesprek te vermijden. Toen ik hem vroeg hoe het met zijn vrienden ging, kwam hij los. “Ja, ik heb veel nieuwe vrienden met het spel wat ik speel. Echt gaaf, om met iemand van de andere kant van de wereld te spelen. We wisselen vooral tips en trucks uit hoe je spel nog beter kan spelen. Dat soort dingen. Cool hé?!”
“En thuis? In je dorp, heb je daar ook vrienden?“ vroeg ik hem. Het bleef even stil omdat hij moest nadenken hoe het in zijn directe omgeving zit. “Mhaw… niet zoveel. Eigenlijk niemand die mij eens opzoekt of andersom.” Hij wou het niet zeggen, maar aan alle kanten zag ik dat hij eigenlijk erg eenzaam was. Tja, die social media heeft er voor gezorgd dat we met iedereen in contact kunnen staan, maar praten we gewoon met echte mensen steeds minder over echte onderwerpen waar het ook over met gaan.
Net zo wekelijks al ik naar de markt ga, ga ook ik altijd ’s avonds met een paar mannen een biertje drinken. We nemen dan de week door wat er allemaal is gebeurt. De rampen en oorlogen, polarisatie, de politiek, vluchtelingen, dat soort gesprekken hebben we dan. Het leuke is dat we het aan het eind van de avond het altijd met elkaar eens zijn, maar over elk onderwerp verschillend denken. Dat is wat een goed en stevig gesprek doet. Wederom kreeg ik een beetje jeuk.
Als ik dan weer naar huis wandel om alle indrukken van de dag te verwerken, denk ik bij zelf: Hoe verder? Wat is mijn rol en keuze in deze waarnemingen? Wat kan ik doen? Wie het weet mag het zeggen, maar één ding weet ik zeker: ‘Als je jeuk hebt, dan moet je krabben’
''Als je durft te verdwalen, vind je een nieuwe route''
Op een groot podium met ruim 200 stoelen in de zaal stond ik in het Engels te schutteren om het verhaal te vertellen hoe ik hier op het Voyager Flute Circel Festival in Tucson terecht was gekomen om mijn boek te promoten. Gelukkig
zaten er maar 5 mensen in de zaal, die langzaam groeide. De festivalgangers van
dat moment waren meer geïnteresseerd in de verschillende concerten, dan naar het luisteren van een verhaal over leiderschap. Maar dat is allemaal bijzaak. Het gaat immers om de reis om op zo’n podium terecht te komen. Deze reis wil ik graag met je wil delen.
Ik kan mij nog goed herinneren dat ik een moment van reflectie had, waarin ik dacht … kan ik eigenlijk zelf een verhaal schrijven? Toen ik deze gedachte kreeg schreef ik al veel verhalen en artikelen, maar die waren altijd in opdracht van een ander. Zo ontstond opeens de ambitie om een ‘eigen’ verhaal te schrijven. De volgende gedachte was … Oké … waar moet het verhaal dan overgaan? Iets over mijn werkzame leven of over mijn gezin? Of over de avonturen die ik in mijn leven had meegemaakt? Met deze vraag ben ik wel een paar weken bezig geweest en toen bedacht ik dat mijn verhaal over leiderschap zou moeten gaan. Ook die gedachte riep weer een volgende vraag op. Hoe schrijf je een verhaal over leiderschap? Ik had in die tijd veel gelezen over leiderschap en ook veel workshops met dat onderwerp gefaciliteerd.
Anasazi – Een mythisch verhaal over leiderschap
Ik was opzoek naar een metafoor en dat werden uiteindelijk de Anasazi indianen. Deze indianenstam leefde ergens rond het jaar 500 af in de regio van de huidige staten Colorado, Utah, New Mexico en Arizona. De Anasazi-indianen waren oorspronkelijk een nomadenvolk en leefden als jager- verzamelaars. Voordat Columbus kwam verdween deze beschaving. Niemand weet eigenlijk precies waarom deze stam is verdwenen en dat biedt ruimte voor creativiteit. Het eerste verhaal ging over een managementvergadering, nu verbeeld in een verhaal dat de chief van de stam zijn hoofdmannen ontmoette. Natuurlijk flink lopen schaven, maar uiteindelijk groeide het verhaal naar een nog een achttal verhalen over verschillende managementlagen, medewerkers, de reis om te ontdekken wat andere
culturen voor je kan betekenen. Na 12 maanden was het verhaal klaar en ligt het ook in de boekwinkel. Natuurlijk was ik erg trots op mijn verhaal. Maar die trots resulteerde niet dat het verhaal een bestseller werd.
Verhalen vertellen
Even leek het of ik met het schrijven van dit verhaal op doodlopend pad terecht was gekomen. Hoe nu verder? Wat kan ik nog meer met dit verhaal? Met enige reflectie vond ik gek genoeg ik toch weer een nieuwe afslag. Als het linksom niet gaat, dan maar rechtsom, dacht ik. Waarom ga ik niet gewoon mijn geschreven verhaal vertellen? Dan heb ik publiek om het verhaal te delen. Een leergang “Verhalen vertellen” bij de Vertelacademie was voor mij een grote inspiratiebron hoe je verhaal kan vertellen. En het liet mij inzien, dat het vertellen van het geschreven verhaal nog heel ingewikkeld is. Het opende echter wel nieuwe deuren om mij verder te ontwikkelen, nu als verhalen verteller. Het zou ook heel goed passen bij de activiteiten die ik doe met het inspiratiemuseum.
All over the world
Soms komt er ook een kans aan, die je van te voren niet zag aankomen. Een Engelstalige schoonzoon. Hoe leuk zou het zijn om een Engelstalige versie uit te geven van mijn verhaal. Daarvoor heb ik via Facebook iemand gevonden die mij hierbij heeft geholpen. En na enige tijd lag deze versie bij Amazon.com. Nu kan de hele wereld mijn verhaal lezen. Hoe gaaf is dat?! Ik heb een paar boekjes voor mij zelf besteld en natuurlijk eentje aan mijn schoonzoon gegeven. Allebei blij. En dan wordt het winter en zit je op rustige zondagmiddag op de bank en denk je na over, wat zou je nog meer kunnen doen met deze uitgave? Via Facebook ontmoette ik Joe Moreno. Hij is eigenaar van de facebookgroep Ancient Winds Flute Circle. Joe speelt de Anasazi fluit. Een moeilijk te bespelen instrument die gebaseerd is op archeologische vondsten. Weer een nieuw pad.
A mythical story about leadership
Joe schreef mij dat hij het erg leuk zou vinden als wij samen zouden optreden. Hij zou dan zijn speciale Anasazi fluit spelen, terwijl ik dan het verhaal zou vertellen. Ik moest hem wel even uitleggen dat ik in Nederland woonde en dat verraste hem. Hij begreep namelijk niet dat een Nederlander zomaar een verhaal kon schrijven over zijn volk. Niettemin stond de afspraak om tijdens een festival in Tucson op te treden. Samen met mijn dochter zijn we afgereisd naar Amerika. Een geweldig avontuur. Natuurlijk hebben we de Grand Canyon bezocht en ook het Anasazi State Park museum. 
Dit museum heeft een belangrijke plek in het verhaal. Het festival was bescheiden van opzet en bood genoeg ruimte om nieuwe contacten op te bouwen. En zo hebben we daar samen opgetreden.
Doe maar langzaam vort
In het Inspiratiemuseum hangt een spreuk ‘doe maar langzaam vort’. Deze is van Theo Danen uit Berlicum. Inspiratie begint met een gedachte en als je telkens met kleine experimentjes stapjes zet, dan ontvouwt zich langzaam een nieuwe route. Ik had niet van te voren bedacht dat ik ooit een verhalenverteller zou worden. Ik had niet van te voren bedacht ik op verschillende podia verhalen zou gaan vertellen. Laat staan dat ik had kunnen bedenken dat ik naar America zou gaan om daar mijn verhaal te vertellen. Door open te staan voor elke afslag die je op de route tegenkomt, is elke afslag een kans om te ontmoeten. Het gaat er niet om waar je vandaan komt, maar waar je naar toe gaat. Ik ben onderweg en sta open voor alle richtingen die op mijn pad komen. In die zin is voor mij de reis belangrijker geweest dan het doel.
''Ben je al op reis''
Door mijn Amsterdamse tongval wordt mij hier in Brabant vaak gevraagd, waar ik vandaan kom. Op zich een begrijpelijke vraag, maar eigenlijk ook wel een beetje raar. Vind je niet?
Waar kom jij vandaan?
Waarom is het zo belangrijk om te weten waar iemand vandaan komt? Met die vraag ben ik op pad gegaan om te onderzoeken waarom dit zo belangrijk is. Immers dialect genoten hier in Brabant vragen nooit aan elkaar waar je vandaan komt. De aanname is kennelijk dat als iemand het juiste dialect spreekt, kennelijk ook hier uit de buurt komt. De vraag wordt dus gesteld als je ‘anders’ bent. Niet van hier, dus. En het anders zijn, merk ik bij mij alleen maar bij mijn uitspraak van de Nederlandse taal. Vaak antwoord ik; “Ik ben een Nederlander, die al meer dan 35 jaar in Brabant woont. En met plezier!” Met een korte glimlach van de Brabander, zie je duidelijk dat dit niet antwoord is waarop hij hoopte: “Ha, ha, ja, dat begrijp ik, maar waar ben je geboren?” Nu wil ik dat best wel beantwoorden, maar iets knaagt er dan, want stel dat je deze informatie van mij krijgt, wat kan je daar dan mee? Niet veel, toch?! “En waar ben jij dan geboren?” vraag ik dan direct terug. “Ah ja, hier in het dorp.” We moeten allebei een beetje lachen, want nu realiseert hij zich dat de eigenlijk vraag niets toevoegt. Gewoon nieuwsgierigheid? Ik zelf denk dat mensen dit doen om iemand ‘veilig’ te verklaren. De geboorteplaats is een referentiekader die iemand heeft waarin hij jou kan positioneren. “Oh… Haarlem. Ja die stad ik wel.” Daarom hoef ik die vraag niet te stellen omdat we immers al in het dorp staan, waar iemand vandaan komt. Het ‘veilig’ stellen is een aanleiding om het gesprek verder te voeren, net zoals de meeste dat doen als men over het ‘weer’ beginnen.
Verhalen heb je nodig om te kunnen reizen
Nu ik zojuist geconstateerd heb dat mijn geboorteplaats net zo belangrijk is als het ‘weer’, kwam ik een wijsheid tegen in mijn Inspiratiemuseum. Het is van Ella Fitzgerald: “Het maakt niet uit waar je vandaan komt, het gaat erom waar je naartoe gaat.” Kijk dat geeft richting.
Nu had ik laatst Opa, Oma, kinderen en kleinkinderen bij mijn Inspiratiemuseum op bezoek. Ik vroeg aan de kleinkinderen: “Weet je waarom je dan hier bent? Hier op deze aarde?” De kinderen keken mij enigszins verbaast aan, want daar hadden ze natuurlijk nog nooit over nagedacht. “En als je dat nog niet weet, en dat begrijp ik, dan zou je deze vraag weleens aan je ouders of grootouders kunnen vragen. “En nu je hier toch op deze aarde bent, weet je al wat kom je hier komt doen?” Al gauw ontstaat er een levendig gesprek over de waarde van het leven.
Waar ga jij naar toe?
Als je je leven voorstelt als een reis… Waar ga je en wil je naar toe? Wat wil je meemaken, ervaren en leren? Echter voordat je weet waar je naar toe gaat, is het wel handig om eerst te weten of je al vertrokken bent. Of sta je nog te wachten en na te denken waar je naar toe wilt? En als je onderweg bent, heb je onderweg al iets meegenomen? Als je reist maak je je verhalen. Je maakt iets mee om over te kunnen vertellen. Aan de andere kant als je een verhaal hoort, dan droom je al snel weg en maak je beelden in je hoofd hoe iets eruit ziet, waar iemand is en wat hij mee maakt. Dromen, je voorstellingsvermogen, je inlevingsvermogen, alles speelt een rol om met je gedachte op reis te gaan. Het maakt dus niet uit waar je naar toe gaat, als je maar gaat reizen. Door te reizen verander je. Fysiek, mentaal of emotioneel. Nog een klein advies in die in mijn museum hangt:
‘Wat is belangrijker,’ vroeg Grote Panda, ‘de reis of de bestemming? ‘ ‘Het gezelschap,’ zei Kleine Draak.
Goede reis!